Boeken voor onder de boom

De Bosatlas van het Nederlandse voetbal

“Een Nederlander woont gemiddeld 1,6 kilometer van een voetbalveld.” De Bosatlas van het Nederlandse voetbal staat vol met dit soort fascinerende feitjes. Geen sport speelt zo’n grote rol in het leven van Nederlanders en dat maakt de atlas met zo’n gegeven direct duidelijk. Vooral de duidelijke kaarten in dit boek vallen op, bijvoorbeeld met een overzicht van zaterdag en zondagclubs waarbij je direct ziet dat vooral het katholieke zuiden op zondag speelt.

Maar ook aan de foto’s en grafieken is veel zorg besteed. Zo zie je duidelijk waar Nederlandse trainers en spelers in het buitenland actief zijn (vooral Engeland, maar ook op de Maldiven). De informatiedichtheid is hoog. Iedere pagina bevat een schat aan informatie. Er staat veel in wat ik nog niet wist, zoals dat er een straat in Amsterdam vernoemd is naar Rotterdammer en Spartalegende Bok de Korver. Of dat ieder jaar 650.000 veldvoetballers geblesseerd raken. Dit is een van die boeken waar je maar door wilt blijven bladeren, steeds weer iets nieuws van leert en daardoor een uitermate geslaagd kerstcadeau.

– Robert Visscher, redacteur Techniek –

Lees meer over ‘De Bosatlas van het Nederlandse voetbal’

——

Martin en Emma onderzoeken het Nederlandse dialectlandschap

Door Martijn Wieling, Lorenzo Milito en Ruggero Montalto

Martijn Wieling van de Universiteit Groningen doet onderzoek naar de tongbewegingen van dialectsprekers. Met een beurs van de Jonge Akademie kon hij een stripverhaal maken over zijn onderzoek. Het is een heel korte strip, van maar 8 pagina’s, maar je kunt hem wel gratis downloaden op Wielings website en je kunt ook nog kiezen voor een Nederlandse of Engelse versie. De ontdekking die de onderzoekers doen in de strip is niet wereldschokkend, namelijk dat de stand van de tong anders is bij sprekers uit Ter Apel en Ubbergen. Eigenlijk zou je vooral willen lezen wat we nu precies hebben aan die uitkomst. Maar de strip geeft wel een heel goed beeld van wat het inhoudt om wetenschappelijk onderzoek te doen. De stripvorm maakt het bovendien heel aantrekkelijk om te lezen. Kortom, deze strip smaakt naar meer!

– Mathilde Jansen, redacteur Taalwetenschappen –

Download hier de strip van Martijn Wieling

——

Deining in de ruimtetijd

Door Govert Schilling

Zwaartekrachtgolven zijn hot. Albert Einstein voorspelde ruim honderd jaar geleden dat de ruimtetijd als een soort kosmische vijver kan deinen. En extreme gewelddage gebeurtenissen zoals het botsen van twee zwarte gaten zenden, als een steentje in die vijver, rimpelingen de ruimte in. Einstein zelf geloofde niet dat we ooit in staat zouden zijn dit subtiele effect te meten. Maar niets is minder waar. Sinds de allereerste detectie in 2015 hebben wetenschappers met ultragevoelige detectoren op aarde een handvol zwarte gaten en extreem zware sterren ‘horen’ samensmelten. Tussen deze wetenschappelijke primeurs door ging afgelopen oktober ook meteen de Nobelprijs voor de Natuurkunde naar dit nagelnieuwe vakgebied in de sterrenkunde. Wil je weten hoe een wetenschappelijke reis van honderd jaar uiteindelijk leidde tot deze spectaculaire ontdekkingen, dan moet je Deining in de ruimtetijd van wetenschapsjournalist Govert Schilling lezen. Een verhelderend en vermakelijk boek vol anekdotes, reisverslagen, weetjes en goede analogieën. Uitstekend voor onder de kerstboom.

Lees hier de recensie van ‘Deining in de ruimtetijd’ op NEMO Kennislink.

– Roel van der Heijden, redacteur Sterrenkunde, Natuurkunde & Techniek –

Lees meer over ‘Deining in de ruimtetijd’

——

Vrouwen in het leven van Piet Mondriaan

Door Katjuscha Otte & Ingelies Vermeulen

Afgelopen jaar was het jaar van de Stijl. Een mooie afsluiter van het (Stijl-)jaar is dan ook een boek over Mondriaan, een van de stijliconen van deze stroming. Hoewel alles wel een beetje geschreven is over de schilder, wisten de auteurs toch een originele invalshoek te vinden: Vrouwen in het leven van Piet Mondriaan. Zowel vriendinnen en modellen als rijke bewonderaarsters die Mondriaans kunstwerken promootten en verhandelden passeren de revue. De lezer krijgt hierdoor een nieuw beeld van de kunstenaar, die eigenlijk een bijrol speelt in het boek. De vrouwen en vooral hun invloed op Mondriaan en zijn carrière, zijn belangrijker.

Tekenend daarbij is de omgang van Mondriaan met deze vrouwen, beïnvloed door zijn streng christelijke opvoeding. De kunstenaar is dol op vrouwelijk gezelschap maar ziet hen als pure wezens en is bang voor intimiteit. De man zou tegenwoordig het labeltje ‘bindingsangst’ opgeplakt krijgen, zo zichtbaar is zijn patroon van aantrekken en afstoten. Ook verheerlijkt hij heel zijn leven jonge vrouwen. Wanneer Mondriaan op zijn oude dag er eindelijk klaar voor is om te trouwen, ziet de vader van de toekomstige bruid het niet zitten. Zijn dochter is net tiener af. Best tragisch, maar mooi om te lezen hoe voormalige liefdes vaak dierbare vriendinnen worden. Zij staan klaar voor Mondriaan en blijven hem verzorgen als hij het moeilijk heeft.

– Marjolein Overmeer, redacteur Geesteswetenschappen –

Lees meer over ‘Vrouwen in het leven van Piet Mondriaan’

——

Lingua – Dwars door Europa in 69 talen

Door Gaston Dorren

De Fransen ontleenden enkele eeuwen geleden het woord ‘mannequin’ aan het Nederlandse ‘manneken’. Het Nederlands nam dit woord vervolgens weer terug over uit het Frans. Een vergelijkbare verrijkende rondreis maakte dit boek van Gaston Dorren – in een veel korter tijdsbestek weliswaar. Taaltoerisme uit 2012 (met 53 hoofdstukken over de talen van Europa) verscheen in 2014 in het Engels als ‘Lingo’. En nu is het boek terug in het Nederlands als ‘Lingua’, nadat het overigens ook nog even Spanje, Noorwegen, Zweden, Rusland en Duitsland heeft aangedaan. Met elke versie werd het boek verrijkt en herzien; inmiddels telt het 70 hoofdstukken en dubbel zoveel pagina’s als het origineel.

Mensen die Taaltoerisme hebben gelezen, hoeven Lingua zeker niet te laten liggen. Geen enkel hoofdstuk is hetzelfde gebleven, zo garandeert Dorren in het voorwoord. Dat betekent dat Lingua weer boordevol interessante weetjes staat over de vele talen die in Europa gesproken worden. Waarom spreken ze in Zwitserland bijvoorbeeld zo’n raar Duits? En wist je dat Jan Smit in Oekraïne ‘Ivan Kovalenko’ had geheten? Een fijn boek om tijdens de feestdagen alvast te dromen over je volgende Europese vakantiebestemming.

– Erica Renckens, redacteur ‘Over taal gesproken’ –

Lees meer over de ‘Dwars door Europa in 69 talen’

——

De zweetvoetenman – Over rechtszaken & regels (en een hoop gedoe)

Door Annet Huizing

Eigenlijk werd dit boek in de eerste instantie voor kinderen geschreven, maar het resultaat was zo vruchtbaar dat het eigenlijk geschikt is voor iedereen van 10 tot 100 jaar. Om de lezer uit te leggen hoe het Nederlandse recht werkt (en waarom) besteedt Zilveren Griffel winnares Annet Huizing in dit boek aandacht aan allerlei bijzondere rechtszaken, waardoor we stapje voor stapje het Nederlands recht in haar vele verschijningsvormen leren kennen. Ook leer je meer over het recht uit andere landen, zodat je beter begrijpt in welke opzichten ons recht uniek is. Aan het einde van dit boek weet je heel veel ‘rechtenfeitjes’, zowel opmerkelijke als meer serieuze: van de mate van inspraak die honden hebben tot hoe ver de vrijheid van meningsuiting gaat en waarom de Nederlandse overheid zich in vredesnaam met hagelslag bemoeit. Het boek is wel wat aan de lange kant, maar, samen met de vele grappige illustraties en de interessante infographics , zorgt de vlotte toon ervoor dat het toch lekker weg leest.

– Marloes van Amerom, redacteur Mens & Maatschappij –

Lees meer over ‘De zweetvoetenman’

——

Je brein de baas – Over de rol van bewust denken

Door André Aleman

Veel neurowetenschappers en psychologen zien onbewuste processen in de hersenen als het belangrijkste systeem dat ons gedrag bepaalt. De vrije wil? Die bestaat niet, is ook de breed uitgedragen boodschap in boeken voor een breed publiek. Daar is hoogleraar cognitieve neuropsychiatrie André Aleman het dus mooi niet mee eens. Aan het Universitair Medisch Centrum Groningen onderzoekt hij onder andere patiënten met apathie: een gebrek aan de wil om iets te doen. Deze lusteloze mensen tonen dat er in een normale situatie wel zoiets als een bewuste wil bestaat, betoogt hij. Hij zet zijn pleidooi kracht bij door het onderzoek te fileren dat zou bewijzen dat de bewuste een illusie is. Volgens Aleman kunnen we ons eigen denken en handelen best bewust beïnvloeden. Daarmee brengt ‘Je brein de baas’ een bemoedigende boodschap voor het nieuwe jaar.

– Mariska van Sprundel, redacteur Hersenen & Gedrag –

Lees meer over ‘Je brein de baas’

——

Ober, er zit natuurkunde in mijn soep

Door Helen Czerski

Dit boek raadde ik al aan voor de zomervakantie, maar natuurkunde kom je altijd wel tegen. Ook op winterse dagen. Helen Czerski laat je op enthousiaste wijze zien hoe natuurkundige wetmatigheden overal om ons heen te herkennen zijn. Ze vertelt waarom brandende kaarsen licht geven en dat er een relatie is tussen popcorn, raketten en olifantenslurfen. Je leest hoe eenden hun pootjes warmhouden als ze over het ijs lopen en wat een elektrische schok tijdens koud, droog weer veroorzaakt.
Czerski verbindt het allemaal moeiteloos met zwaartekracht, thermodynamica, elektromagnetisme, oppervlaktespanning, de ideale gaswet en nog een hele rij aan natuurkundige fenomenen. Door steeds voor iedereen herkenbare voorbeelden af te wisselen met een uitleg over de natuurkunde erachter, laat ze zien hoe ogenschijnlijk heel verschillende zaken voortkomen uit dezelfde principes. Een absolute aanrader.

Lees hier een uitgebreidere recensie van ‘Ober, er zit natuurkunde in mijn soep’.

– Esther Thole, redacteur Functionele Moleculaire Systemen en chemische wetenschappen –

Lees meer over ‘Ober, er zit natuurkunde in mijn soep’

——

Waarom worden mannen kaal?

Door Sanne Deurloo & Anne van Kessel

Als er tussen alle mooie bovenstaande boeken niks voor je bij zit, hebben wij als Kennislink-redactie nog wel een goede tip voor onder de boom: onze eigen vragenboeken!

Toen Kennislink 10 jaar bestond, verzamelden we de mooiste lezersvragen en bundelden we die in ons eerste boek: Waarom worden mannen kaal? Onze redactie schreef de antwoorden, samen met vele wetenschappers. Het werd een bestseller, en daar zijn we natuurlijk trots op. We kregen zoveel leuke reacties en nieuwe vragen, dat we 1,5 jaar later ons tweede boek uitbrachten: Waarom drinken we zoveel koffie? Weer een jaar later vroeg de Nationale Wetenschapsagenda ons om de 25 meest spraakmakende vragen die hen gesteld waren te beantwoorden in een speciale uitgave: Waarom willen we alles weten?

We zijn nog steeds dol op goede, grappige, gekke vragen. Dus als je je altijd al iets af hebt gevraagd, laat het ons dan vooral weten.

– Anne van Kessel, redacteur Biologie –

Lees meer over ‘Waarom worden mannen kaal?’