Boegbeelden in de neurowetenschappen

Daar ging ik, op zoek naar mijn vrouwelijke boegbeeld binnen de wetenschap. Ik zeg op zoek, want ik realiseer mij dat er eerst een aantal mannelijke boegbeelden oppoppen in mijn hoofd. Verschillende vrouwen passeren de revue en de naam van Nobelprijswinnares Rita Levi Montalcini (1909-2012) blijft hangen. Ze studeerde geneeskunde, werd neuroloog en deed zeer belangrijk onderzoek naar groeifactoren (groei van zenuwen (axonen)). In de moeilijke tijd van oorlog, waarin het Joden verboden werd academische activiteiten te beoefenen, bouwde zij een thuislaboratorium en voerde daar stiekem haar experimenten uit. Ja, voor haar heb ik diep respect. Zij is zeker een boegbeeld door haar standvastigheid en drive om het antwoord te vinden op haar wetenschappelijke vraag!

Nederlandse vrouwelijke boegbeelden

Met Rita in mijn hoofd probeer ik binnen mijn eigen werkveld, de neurowetenschappen, na te denken welke Nederlandse vrouwelijke wetenschappers van nu, straks de geschiedenisboeken in zullen gaan. Zo’n extreem verhaal als dat van Rita kan ik niet bedenken, maar ik kan wel een aantal namen opnoemen van vrouwen die binnen de neurowetenschappen recentelijk bijzondere dingen hebben gedaan. Denk bijvoorbeeld aan Dorret Boomsma van de Vrije Universiteit Amsterdam, zij richtte het tweelingregister op en deed daarmee verschillende belangrijke ontdekkingen over de erfelijkheid van gedrag en hersenmechanismen.

Of Margriet Sitskoorn, een neuropsychologe uit Tilburg, die naast haar wetenschappelijke werk naar plasticiteit van de hersenen, ook nog boeken schrijft voor het algemene publiek en jaarlijks bij de nationale IQ test uitleg geeft over de relatie tussen hersenen en IQ. In dit rijtje mogen we Eveline Crone niet vergeten. Zij heeft het puberbrein (en daarmee de ontwikkeling van de hersenen) uitgebreid bestudeerd door gebruik te maken van MRI-scans. Haar werk heeft een groot aantal prijzen gewonnen met als kers op de taart: de Spinozapremie. Stuk voor stuk vrouwen met een bijzonder profiel. Allemaal excellente wetenschappers met oog voor de maatschappij. Zijn zij voor mij een voorbeeld van hoe ik mijzelf wil ontwikkelen binnen de wetenschap?

Tot op zekere hoogte zijn zij dit absoluut. Ik wil met mijn wetenschappelijke bijdrage daadwerkelijk iets veranderen in de manier hoe wij denken over de hersenen en het liefst wil ik dat er op korte termijn iets wordt verbeterd voor mensen met multiple sclerose. Om ervoor te zorgen dat zij zolang mogelijk, zo goed mogelijk kunnen blijven meedoen in de maatschappij. Het is natuurlijk de ultieme droom om hiermee een Spinozapremie te krijgen, de Nederlandse Nobelprijs.

Nieuwe boegbeelden

Naast deze invloedrijke, bekende vrouwelijke wetenschappers, zijn er nog een drietal vrouwelijke wetenschappers die wellicht minder bekend zijn. Ik zie hen in de dagelijkse praktijk, waardoor zij voor mij een belangrijke voorbeeldfunctie vervullen. Dit zijn mijn directe collega’s binnen de afdeling waarin ik werk. Ik wil hen dan toch in dit rijtje ook graag noemen: Wilma van de Berg, neurowetenschapper, die mij laat zien dat alles kan, als je je maar inzet en enthousiast bent; Odile van den Heuvel, psychiater, waarvan ik heb geleerd dat je altijd moet doorzetten. Dat vallen en opstaan bij het vak hoort, maar dat als je inhoudelijk goed werk levert, het zichzelf uiteindelijk uitbetaalt; Anne-Marie van Dam, neurowetenschapper, die mij naast een kritisch denkhouding vooral ook heeft bijgebracht dat wetenschapper zijn ook een menselijke kant heeft.
Ik ben blij dat ik de komende jaren nog met hen mag samenwerken en ik hoop door bij alle vrouwen een beetje “af te kijken”, ik over een aantal jaren wellicht zelf ook als boegbeeld kan dienen voor andere (neuro)wetenschappers!

Dit is helaas mijn laatste blog voor Faces of Science. Toen ik begin met FoS was ik nog aan het promoveren. Drie jaar geleden heb ik mijn doctorstitel behaald. Ondertussen begeleid ik nu zelf jonge onderzoekers naar deze titel toe. Ik blijf mij de komende periode inzetten om cognitieve problemen bij mensen met MS beter te begrijpen en manieren te zoeken om ze te behandelen. Daarnaast ben ik benoemd tot lid van De Jonge Akademie. Via dit platform kunnen jullie me blijven volgen.