Broeikasgevel wint innovatieprijs

Een glazen gevel met een kas erin, werd als beste innovatie verkozen tijdens de ‘Dag van de Ingenieur’. Nelissen ingenieursbureau maakte dit opmerkelijke ontwerp voor het nieuwe RAI-congresgebouw. De Kantelsluis waardoor de brug niet meer open hoeft, ging aan de haal met de publieksprijs.

19 maart 2015

In de zuidgevel van ‘Het Amtrium’ zit een verticale tuin geïntegreerd.
Nelissen ingenieursbureau

In het restaurant een salade met tomaten en allerlei kruiden eten, afkomstig uit de gevel van het gebouw. Dat kan binnenkort in ‘Het Amtrium’, het nieuwe congresgebouw van de RAI in Amsterdam dat dit voorjaar officieel open gaat. In de zuidgevel zit namelijk een kas. Dat is niet alleen gezond, maar ook ingenieus omdat er slim gebruik wordt gemaakt van de beschikbare ruimte. Deze aanpak leverde Nelissen ingenieursbureau de innovatieprijs ‘De Vernufteling’ op, die jaarlijks wordt uitgereikt aan het meest vindingrijke Nederlandse ingenieursbureau.

“We zijn heel blij dat we hebben gewonnen, maar hadden het niet verwacht. Want het idee van een bloeikasgevel is niet nieuw. Maar onze aanpak wel en dat is beloond”, zegt projectmanager Pieter van der Palen van Nelissen. De jury prees de durf, het experiment en de energiebesparing van de bloeikas tijdens de uitreiking van de prijs.

Verticale tuin

De kas heeft meerdere functies. Het is ook de ‘groene long’ van het gebouw. “Via roosters aan de onderkant komt buitenlucht de verticale tuin binnen”, zegt Van der Palen. “Het gaat door de gevel heen naar de bovenste verdieping. Daar verspreiden luchtbehandelingskasten de lucht door het gebouw. De kruiden en groenten geven hun geur af, waardoor het pand daar waarschijnlijk ook naar ruikt.”

Wanneer de temperatuur in de kas boven de twintig graden stijgt, gaan er kleppen open bovenaan de verticale tuin. Dan wordt de lucht via natuurlijke trek – net als bij een schoorsteen – afgezogen. De lucht is op dat moment te warm om de kantoren in te blazen. “We hebben uitgebreide simulaties gemaakt om na te gaan hoe warm het in de kassen wordt. Daar kan de tuinder ook rekening mee houden. Bovenin komen kruiden, want daar is de temperatuur het hoogst. Onderin zitten juist tomaten, omdat ze ook tegen lichte vorst kunnen.”

Het ingenieursbureau kwam op het idee voor de bloeikas, doordat Benthem & Crouwel architecten graag een glazen gevel wilden. “Aan de zuidkant wordt het dan erg warm. Wij stelden daarom een dubbele gevel voor en daar wilde de architect graag wat mee doen.” Na brainstormen bedachten Van der Palen en collega’s de verticale tuin, waar zowel de architecten als opdrachtgever RAI enthousiast op reageerden. Met name doordat het gebouw een duurzame uitstraling krijgt.

Boerderijflats

De innovatie van Nelissen past in een wereldwijde trend van stadstuinbouw en kassen in gebouwen in grote steden. Sinds 1999 zet de Amerikaan Dickson Despommier zich in voor dit soort toepassingen. Hij is microbioloog en hoogleraar aan Columbia University (Verenigde Staten). Despommier ziet grote mogelijkheden voor boerderijflats, een soort wolkenkrabbers vol met kruiden en groenten.

Kantelsluis wint ook

Er was nog een winnaar van de ‘De Vernufteling’. De Kantelsluis sleepte de publieksprijs in de wacht. Hierbij kantelen boten onder een brug door naar de andere kant, zodat de brug niet meer open hoeft. Kennislink schreef eerder over dit opmerkelijke ontwerp. Benieuwd naar de andere genomineerden? Kennislink berichtte ook over de kanshebbers op ‘De Vernufteling’.

Verschillende steden, waaronder Singapore en Chicago, hebben inmiddels al zo’n groene toren. Ook in Duitsland en Zweden zijn vergevorderde plannen voor een groentenwolkenkrabber. Despommier juicht ook kleinschaligere initiatieven zoals die van Nelissen toe. Omdat het op een slimme manier ruimte gebruikt voor het telen van groenten en kruiden in de stad. Japan heeft ook al kantoorgebouwen waar zelfgekweekte groente in het eigen restaurant wordt geserveerd.

Van der Palen benadrukt dat je hun aanpak op veel meer gebouwen kan toe passen. “Maar het is natuurlijk niet de meest effectieve manier om groenten te kweken. Dat kan beter op het land of in een tuinbouwkas. Een verticale tuin zorgt echter wel voor een duurzame uitstraling, levert verse groenten en kruiden op en heeft ook een belangrijk educatieve dimensie in steden.”

In de bloeikasgevel zijn roostervloeren, verspreid over de verdiepingen van het pand. Daarop staan bloembakken met een irrigatiesysteem voor de groenten en kruiden. “We vangen bovenop het dak hemelwater op en dat verdelen we in de kas”, weet Van der Palen. Het gebouw is bijna af, de officiële opening nadert. “Na de zomer oogsten we de eerste groenten en kruiden. Ik ben heel benieuwd naar het resultaat en natuurlijk kan ik niet wachten op een salade die gemaakt is van wat in de gevel is verbouwd.”

Reageer