Big data is een dienaar en geen meester

In Dit is Big Data neemt Steve Lohr de lezer mee op reis door de wondere wereld van verschrikkelijk veel gegevens en de slimme software die daar chocola van probeert te maken. “Precies zoals moderne telescopen de astronomie hebben veranderd en moderne microscopen hetzelfde hebben gedaan voor de biologie, zo zijn big data ook een belofte, maar dan veel breder, in elk denkbaar veld en in elke denkbare discipline”, schrijft Lohr. Het komt er eenvoudig gezegd op neer dat bij big data heel erg veel gegevens worden verzameld, gebruikt en geanalyseerd. Daardoor doe je nieuwe inzichten op of heb je meer en beter overzicht.

Maar hoe slim die software ook is, de data bepalen nooit alles. De mens blijft de baas. Meerdere keren in het boek wordt dat duidelijk. Hotelier Gehlich noemt big data zelfs een dienaar en geen meester. Door het gebruik van big data neemt hij beslissingen. De software doet dat nooit zelf. “De meest uiteenlopende beslissingen zullen steeds vaker worden genomen op basis van gegevens en analyse van die gegevens in plaats van op basis van ervaring en intuïtie – meer wetenschap en minder gevoel.”

Intensive care

Interessant genoeg werkt het ook zo op de intensive care. Lohr beschrijft hoe individuele patiënten daar schuilgaan achter een gigantische gegevensgolf. Dat is een bijproduct van de vooruitgang in de geneeskunde. Chirurg en hoogleraar Timothy Buchman (Emory University Hospital Atlanta) werkt daarom aan een eenvoudigere en vooral toegankelijkere weergave van al die data. Bijvoorbeeld door de gegevens visueel weer te geven: een groene stip wanneer bijvoorbeeld de hartslag er goed uitziet en rood als het mis lijkt te gaan.

Ook op andere vakgebieden is big data veelbelovend. Neem het onderhoud van turbines en energiecentrales, vliegtuigmotoren of medische scanners. Dit wordt meestal gedaan aan de hand van planningen of pas wanneer iets kapot gaat. Maar dat kan natuurlijk veel slimmer. Met behulp van sensoren en gegevensanalyse is het mogelijk om alleen aan onderhoud te doen wanneer het echt nodig is. Dat scheelt zo’n twintig miljard euro per jaar, volgens een voorspelling in Dit is Big Data. Een indrukwekkend cijfer, maar bewijs dat dit echt zoveel gaat opleveren is er nog niet. Dat is helaas nog altijd het probleem rond big data. Er worden gouden bergen beloofd, maar of het echt zo goed zal werken is nog maar de vraag.

Toch overtuigde Lohr mij ervan dat big data echt wel een verschil kan maken. Een interessant voorbeeld is precisielandbouw. Lohr schetst de mogelijkheden van big data in de landbouw aan de hand van een voorbeeld in de wijnbouw. Lang werd daar gedacht dat bij de wijnbouw de kwantiteit ten koste ging van de kwaliteit: meer wijnstokken leverden slechtere wijn op. Maar big data verandert dit. “We kunnen tegelijk de productie en de kwaliteit verbeteren op een manier die nog ondenkbaar was voor het begin van het big-datatijdperk”, aldus Nick Dokoozlian, plantkundige bij J. Gallo Winery.

Gegevensbrij

Dokoozlian wil met behulp van heel veel gegevens een individuele behandeling opzetten voor elke wijnstok. Dankzij satellietbeelden, sensoren in het veld en informatie van de National Weather Service is dat mogelijk. Dit levert een gigantische gegevensbrij op en modellen die op basis hiervan planningen moeten maken. Zij gaan na hoeveel water en bemesting een wijnstok nodig heeft. Het grote nadeel zijn de kosten. Het is nu nog heel erg duur, omdat er veel nieuwe technologie wordt gebruikt. Maar het wordt steeds goedkoper, benadrukt plantkundige Dokoozlian hoopvol. Ook boeren zijn hier uiteraard in geïnteresseerd. Hun oogst kan flink verbeteren als ze precies weten wat ieder afzonderlijk aardappelplantje nodig heeft.

Het boek staat vol met dit soort fascinerende voorbeelden. Het maakt nieuwsgierig naar de toekomst en ook daarover schrijft Lohr. Hij haalt een discussie tussen wetenschappers aan. Nu nog is de mens de meester en big data de dienaar. Maar zal dat in de toekomst veranderen? Sommige onderzoekers denken van wel. Ook die discussie brengt Lohr op een prikkelende manier. Hij toont wat er voor onderzoek wordt gedaan en laat veel zien.

Aan het boek kleeft een nadeel. Er wordt ontzettend vaak verwezen naar IBM. Lohr prijst hoe dit bedrijf big data gebruikt. Hij citeert heel veel onderzoekers van IBM en noemt de bedrijfsnaam veel te vaak. Je vraagt je bijna af of het de sponsor was van Dit is Big Data. Ook beschrijft Lohr wel erg uitvoerig de levensloop van enkele onderzoekers van big data, ook als hun biografie helemaal niet zo interessant is. Maar verder is dit een fascinerend boek. Verreweg het beste over big data dat ik tot nog toe las.