Natuurkunde, scheikunde, biologie en techniek. Zonder zou de wereld van vandaag niet bestaan. Wil je een béétje begrijpen wat er om je heen aan de hand is – en er met verstand over meepraten – dan móet je iets van deze vakken afweten. Dus gaven zes leraren in eigen beheer het boek ‘Bèta in het dagelijks leven’ uit. Een dapper en lovenswaardige initiatief, dat in de uitwerking baat zou hebben gehad bij een scherpere pen en een betere trefwoordenlijst.
Je moet er ruim dertig euro voor neertellen maar dan heb je ook wat. ‘Bèta in het dagelijks leven’ is een kloek boek met een hoge informatie-dichtheid, gedrukt op mooi papier en rijkelijk voorzien van informatieve illustraties.
Het is bedoeld voor mensen die niet persé geïnteresseerd zijn in natuurkunde, scheikunde of techniek. Daarom staan niet de vakken centraal, maar het dagelijks leven. Met onderwerpen als schoonmaakmiddelen, zenuwen, medicijnen, fietsen en uitlaatgassen.
Voor elk wat wils, zou je kunnen zeggen.
Gedegen opzet
Het boek is opgezet volgens contextgebieden, zo noemen de auteurs de aspecten van het dagelijks leven waar natuurwetenschappelijke kennis ‘om de hoek komt kijken’. Je vindt ze terug in de hoofdstukindeling: leefomgeving; seksualiteit; communicatie; gezondheid; ontspanning; techniek; transport; natuur.
In ieder hoofdstuk komen drie tot negen onderwerpen aan de orde die een mooie kapstok bieden voor uitleg van de concepten, de kernbegrippen uit de biologie, natuuurkunde en scheikunde.
Dat is een gedegen, verantwoorde opzet en dat valt de auteurs te prijzen. Toch leidt de manier waarop de onderwerpen in de hoofdstukken zijn ingedeeld soms tot een gevoel van vervreemding. Zo staat het onderwerp bloedsomloop in het hoofdstuk transport en vind je alles over hormonen in het hoofdstuk communicatie. Dat zullen de meeste lezers niet verwachten; zo op het eerste gezicht lijken deze onderwerpen meer iets voor het hoofdstuk gezondheid. Alleen als je al wéét dat bloed verantwoordelijk is voor zuurstoftransport in het lichaam, dan is de indeling logisch.
Merkwaardig register
Waarschijnlijk speelt de jarenlange onderwijservaring de auteurs hier parten. Hadden ze zich iets meer verplaatst in de geïnteresseerde maar argeloze lezer, dan hadden ze wellicht andere keuzes gemaakt. Misschien waren ze dan ook in hun schrijfwerk wat minder gedegen te werk gaan. Want hoe informatief ook, het is niet altijd even sprankelend opgeschreven.
In boeken als dit is een trefwoordenregister onontbeerlijk en gelukkig vind je dat achterin. Alleen is het een beetje merkwaardig dat de trefwoorden slechts verwijzen naar de pagina waarop het trefwoord of het begrip wordt uitgelegd. Waar het onderwerp nog meer ter sprake komt moet je zelf maar uitzoeken en dat is jammer. Zo is het ook jammer dat de expliciete belofte ‘op www.betadagelijksleven.nl zijn verwijzingen te vinden naar websites met algemene achtergrondinformatie’ niet wordt waargemaakt.
Naslagwerk
Of ‘Bèta in het dagelijks leven’ hét middel is in de missie van de auteurs om iedere Nederlander kennis bij te brengen van natuurwetenschap en techniek, valt te betwijfelen. Het boek lijkt vooral een aanwinst voor de boekenkast van mensen die al ‘iets’ hebben met bèta en techniek. Voor hen zal het, ondanks de curiositeiten en tekortkomingen, een handzaam naslagwerk blijken te zijn.
Interview met Gerard Boeijen, één van de auteurs, door de lokale omroep Nijmegen1
Hij gaat de uitdaging aan en legt de interviewer uit hoe een koelkast werkt.