Babypraat schaadt taalontwikkeling niet - integendeel zelfs

Laatst betrapte ik mezelf erop, terwijl ik aan het kirren was tegen mijn vijf maanden oude zoontje: “Doe jij lachen? Ja. Vind je dat grappig?” Zonder erbij stil te staan, vertraagde ik mijn spreektempo en maakte ik flinke stembuigingen – van laag naar hoog en weer terug. En waar kwam ineens dat ongrammaticale ‘Doe jij lachen?’ vandaan? Kan mijn kind zo wel ‘normaal Nederlands’ leren? Ik hoef me geen zorgen te maken, zo blijkt uit een recente grootschalige studie: kleine kinderen luisteren juist het liefst naar zulke kindgerichte spraak.

Lastig te testen

Dit was al vaker vastgesteld, maar altijd in kleine studies met maar weinig proefpersoontjes. Dit keer onderzochten wetenschappers uit 67 labs in Noord-Amerika, Europa, Azië en Australië samen in totaal maar liefst 2.329 kinderen. Daaruit blijkt dat kinderen tussen de drie en vijftien maanden oud liever luisteren naar kindgerichte spraak dan naar gewone spraak, gericht op een volwassenen. De babypraat houdt hun aandacht langer vast.

Een van de drie Nederlandse babylabs die aan het onderzoek meededen was het Baby Research Center, een samenwerking van de Nijmeegse Radboud Universiteit, het Radboudumc en het Max Planck Instituut (MPI). “Het is niet makkelijk om kleine kinderen te testen, want ze hebben niet altijd zin om stil te zitten en mee te werken. We doen hier in het lab ons best, maar we kunnen simpelweg niet honderden baby’s testen in de beperkte tijd van één onderzoek”, aldus Christina Bergmann, die namens het MPI aan de studie meewerkte. In deze internationale samenwerking kon dat wel, waardoor de eerdere bevinding overtuigend kon worden gerepliceerd.

Taalverschillen en leeftijd

“Dat verschil is kleiner dan we hadden verwacht, maar waarschijnlijk komt dat doordat alle baby’s luisterden naar spraakfragmenten in het Amerikaans- of Canadees-Engels,” aldus Bergmann. “Bij kinderen die dat als moedertaal hadden, zagen we een sterker effect. Er zijn wel verschillen tussen talen op het gebied van kindgerichte spraak, maar er is ook veel overlap. In een vervolgonderzoek willen we hier verder op inzoomen.”

In de grafiek valt op dat de voorkeur voor babypraat toeneemt naarmate de kinderen ouder worden. Daar hebben de onderzoekers drie mogelijke verklaringen voor. “Ten eerste hebben oudere kinderen meer ervaring met sociale interactie en weten ze dus dat een bepaalde spreekstijl voor hen is bedoeld,” vertelt Bergmann. “Daarnaast werden in de gebruikte spraakopnames voorwerpen beschreven. Daar hebben oudere kinderen wellicht meer ervaring mee dan kindjes tussen drie en zes maanden. Ten slotte zie je in onderzoeken sowieso vaak een groter effect bij oudere kinderen, omdat die langer hun aandacht gericht kunnen houden.”

Al met al hoef ik dus niet bang te zijn dat mijn zoon door mijn overdreven toontje geen fatsoenlijk Nederlands zal leren. Frost: “Het belangrijkste is dat kinderen veel ervaring opdoen met taal en interactie. Een paar zelfbedachte woorden hier en daar maken dan geen verschil in het grotere plaatje.” Babypraat houdt daarbij niet alleen de aandacht langer vast, het kan zelfs helpen om de taal te ontcijferen, aldus Bergmann: “Kindgerichte spraak bevat bijvoorbeeld veel verkleinwoorden, die allemaal op ‘-je’ eindigen. Een handige aanwijzing voor waar het ene woord eindigt en het volgende begint.”