Alweer oudere sporen van leven gevonden

Een team van Japanse geologen vond aanwijzingen voor leven in het Eoarcheïcum (het tijdperk van 4 tot 3,6 miljard jaar geleden) op het schiereiland Labrador, in het noordoosten van Canada. Hier bevindt zich het oudste afzettingsgesteente ter wereld.

De geologen analyseerden grafiet uit deze gesteenten, en concludeerden uit de chemische kenmerken van de grafietkorrels dat het door levende organismen moet zijn gemaakt. Vandaag publiceerden ze hun bevindingen in Nature.

De aardwetenschappers baseren hun conclusies onder meer op de koolstofisotopen-verhouding (zie kader) in het grafiet. Uit vergelijkbare analyses waren al sporen van Eoaracheïsch leven bekend uit het nabijgelegen zuidwest Groenland, maar dan van iets korter geleden – namelijk rond de 3,75 miljard jaar.

Geen direct bewijs

Het is mooi nieuws, vindt Jan Wijbrans, geochemicus aan de Vrije Universiteit Amsterdam en de Universiteit van Leiden, die jaarlijks college geeft over The Origin of Life. Al moeten we niet te vroeg juichen. “Het gaat om indirecte aanwijzingen, niet om sluitend bewijs.”

“Sceptici denken echter dat er zowel voor het ontstaan van BIF’s als voor de specifieke chemische signatuur van grafiet ook mechanismen bestaan waar geen leven aan te pas komt”, aldus Wijbrans. Dat erkennen de Japanse geologen zelf ook in hun artikel – maar ze menen dat die andere mechanismen in dit geval niet konden optreden, omdat het gesteente daarvoor een andere samenstelling had moeten hebben.

Dus omdat er geen ander abiotisch – ‘zonder leven’ – mechanisme bekend is dat deze koolstofisotopen-samenstelling kan verklaren, moet het wel een teken van leven zijn? Chemicus John Sutherland van de Universiteit van Cambridge, die gespecialiseerd is in chemische processen op de vroege aarde, vindt het nogal een sprong. “Ik vind het zorgelijk dat aan de koolstofisotopen-verhouding zoveel belang wordt gehecht. We weten dat ook abiotische chemie hiervoor duidelijke voorkeuren kan genereren. De metingen en analyses kunnen allemaal kloppen, maar dan nog is er een reële kans dat de conclusie dat het hier om heel vroeg leven gaat, onjuist is.”