Prille relaties zijn leuk. Je partner is leuk, lief, sexy en slim en je zit midden in een roze wolk. Maar hoe blijf je gelukkig samen? Dick Barelds van de Rijksuniversiteit Groningen deed hier onderzoek naar en ontdekte vijf succesfactoren.
In het begin van een relatie gaat alles vanzelf: partnes zijn horendol verliefd en doen niets liever dan vrijen en praten over elkaars diepste gevoelens. Binnen 2 jaar na de eerste vonk komt er echter in veel relaties de klad. De verliefdheid neemt af, de zin in seks ook, en mensen krijgen weer oog voor hun vrienden en hobby’s. Ze zien dat hun partner niet de goddelijke adonis is waar ze hem/haar voor versleten, maar een mens van vlees en bloed die op zijn tijd behoorlijk irritant kan zijn.
Een relatie kan dan in een crisis komen. Partners kunnen dan de makkelijke weg kiezen en het uitmaken. Ze zoeken iemand anders om opnieuw verliefd op te worden. Soms is dat ook beter, bijvoorbeeld als mensen erachter komen dat ze toch te veel van hun partner verschillen. Maar het kan ook een vlucht zijn. Niemand is volmaakt. Mensen die door blijven zoeken naar die perfecte prins of prinses zullen nooit lang het liefdesgeluk vinden. Verliefdheid gaat immers altijd over.
Wil je dat je relatie blijft bestaan nadat de verliefdheid weg is, dan zul je er ook aan moeten werken. Maar waar begin je? Uit wetenschappelijk onderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen blijkt dat er vijf factoren zijn die de relatie tot een succes maken: emotionele saamhorigheid, respect, constructief conflicten oplossen, een positieve identiteit en seksuele tevredenheid.
In het begin van je relatie heb je alleen maar oog voor elkaar. En liefde kan dan wel eens erg blind maken.
Wij-gevoel
Een gevoel van emotionele saamhorigheid is één van de belangrijkste pijlers van een relatie. Het is de lijm die partners bij elkaar houdt, het ‘wij-gevoel’. In het begin voelen partners zich vaak sterk met elkaar verbonden. Zijn ze eenmaal wat langer bij elkaar dan is dat een ander verhaal. Veel mensen doen dan minder hun best om elkaar te begrijpen en het samen gezellig te hebben, en praten weinig met elkaar over dingen die er echt toe doen. Dat alles gaat ten koste van het ‘wij’-gevoel. Het ‘wij’-gevoel houd je op peil door geregeld met elkaar te praten over wat je bezighoudt, door samen leuke dingen te ondernemen, door te zeggen dat je van elkaar houdt, elkaar te knuffelen en de tijd te nemen om met elkaar te vrijen.
Veranderdrang
Een andere belangrijke factor is respect. Een relatie kan alleen succesvol zijn als partners respect hebben voor elkaar. Respect betekent dat je elkaar accepteert, elkaar in elkaars waarde laat en elkaar de ruimte geeft om jezelf te zijn. Respect hebben wil niet zeggen dat je het altijd met elkaar eens bent of elkaar altijd even goed begrijpt. Respect hebben is niet moeilijk als je precies hetzelfde denkt, voelt en bent. Maar niemand is precies hetzelfde. Als reactie daarop proberen veel mensen hun partner te veranderen. Hoe goed of slecht die veranderdrang uitpakt, hangt vooral af van wat mensen willen veranderen. Een cruciaal verschil is daarbij het verschil tussen persoonlijkheid en gedrag. Gedrag kun je namelijk veranderen, iemand zijn persoonlijkheid niet.
Erger je je eraan dat je partner de dingen anders aanpakt dan jij en de dingen anders doet? Of vind je het vervelend dat hij anders over de dingen denkt, zich anders voelt en van andere dingen houdt dan jij, met andere woorden dat hij anders is? In dat laatste geval heeft het geen zin om te proberen je partner te veranderen. Je zult hem/haar moeten accepteren zoals hij/zij is. Erger je je aan bepaald gedrag van je partner – hij vergeet bijvoorbeeld steeds de vuilnis buiten te zetten – dan kun je hem/haar wél vragen om te veranderen.
Soms kan het erg vervelend zijn wanneer je partner andere hobby’s heeft en dingen anders doet. Die kleine dingetjes die eerst zo lief waren, kunnen op termijn soms behoorlijk irritant worden.
Oorlog en vrede
Maar je kunt dan wel respectvol aan je partner vragen te veranderen, soms komt er toch ruzie van. Belangrijk is dan dat je goed met die ruzie omgaat, want elke relatie kent conflicten. Uit onderzoek blijkt zelfs dat de meeste relatieconflicten – 69% – niet helemaal bevredigend op te lossen zijn. Bijvoorbeeld, de ene partner houdt van een actief sociaal leven terwijl de ander liever dingen met zijn tweeën of alleen doet. Meestal zullen partners dan ook een compromis moeten sluiten. Het zijn dan ook niet zozeer de ruzies zelf die problemen opleveren, maar de manier waarop mensen ruzie maken. Hoe een ruzie uitpakt wordt sterk bepaald door de hoeveelheid positieve communicatie tijdens het conflict.
Positief blijven tijdens een ruzie wordt gemakkelijker als je het gezamenlijke belang voor ogen houdt, en niet alleen je eigenbelang. Is je partner gelukkig dan is dat goed voor je relatie en dus ook voor jou. Té meegaand hoef je natuurlijk ook niet te zijn. Je mag gerust ‘nee’ zeggen om je eigen grenzen aan te geven, zonder je gelijk te willen behalen.
Ik ben leuk
Die grenzen kun je alleen aangeven wanneer je, naast een sterk ‘wij’-gevoel, ook een sterk ‘ik’-gevoel hebt. Want om op een gezonde manier van een ander te houden moet je namelijk éérst van jezelf houden. Dat is niet louter een cliché maar een bewezen feit. Uit onderzoek blijkt dat mensen die van zichzelf houden meer gevoelens van passie en verliefdheid voor hun partner ervaren. Zelfliefde is meer dan een gevoel. Het is een manier van denken en in het leven staan.
Schreeuwen, oeverloos zeuren, met servies gaan gooien, slaan, schelden, oude koeien uit de sloot halen maken van ruzies pijnlijke aangelegenheden die de relatie ondermijnen. Dus trek tijdens een ruzie eens een gekke bek, want humor helpt.
Van jezelf houden wordt in psychologische termen ook wel ‘zelfwaardering’ of ‘eigenwaarde’ genoemd. Mensen met een hoge zelfwaardering denken positief over zichzelf, vinden dat ze de moeite waard zijn en accepteren zichzelf zoals ze zijn. Dat is belangrijk voor je relatie. Wanneer je een goede zelfwaardering hebt, dan communiceer je positiever, kun je je partner beter vergeven voor misstappen, kun je beter met relatieproblemen omgaan, kun je meer genieten van seks, durf je beter te vragen om wat je nodig hebt en ben je niet onnodig jaloers.
Bedpraat
Tenslotte succesfactor vijf: seksuele tevredenheid. Als mensen helemaal verliefd zijn, gaat vrijen vanzelf. Na een paar jaar is dat een ander verhaal. Relatieproblemen kunnen ervoor zorgen dat partners geen zin meer hebben in seks. Maar ook als de relatie wel goed is kan het seksleven indutten. Mensen knuffelen veel, zijn attent voor elkaar en open naar elkaar toe, ze hebben alleen geen zin meer in seks. In dat geval zorgt juist een te grote emotionele intimiteit voor een saai of afwezig seksleven. Wordt het té vertrouwd in een relatie, dan voelt dat weliswaar heel geborgen, maar is dat weinig opwindend. Het is dan nodig om meer spanning in de relatie te brengen, bijvoorbeeld door een tijdje apart te slapen of alleen een weekendje weg te gaan. Het samenzijn wordt dan weer speciaal.
De Xpress achtbaan in Walibi Holland, Biddinghuizen.
Wikimedia Commons, Tomvandenberg97 via CC BY-SA 3.0Samen nieuwe dingen doen kan je relatie oppeppen. Zo krijg je meer zin in seks van een rondje achtbaan.
Ook samen nieuwe dingen doen kan de relatie oppeppen. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat zoiets simpels als samen een rondje achtbaan maken al leidt tot meer zin in vrijen. De adrenaline die de spannende activiteit opwekt, geeft namelijk, als prettig bijeffect, zin in seks. Helpt dat allemaal niet dan kun je ‘het’ altijd nog gewoon doen. Het seksuele responsesysteem wordt namelijk vooral geactiveerd als mensen al aan het vrijen zijn. Je hebt dus geen seks omdat je zin hebt, maar je hebt zin omdat je seks hebt. De hamvraag is dan ook niet of je zin hebt in seks maar of je bereid bent om zin te krijgen. Zo ja, gewoon doen, ook al ben je (nog) niet opgewonden.