Als burger de politiek een handje helpen

Iedereen kent wel Prinsjesdag: de derde dinsdag van september waarop de minister van Financiën de plannen voor het komende jaar bekend maakt. In zijn of haar koffertje zit dan de Miljoenennota en de Rijksbegroting die deze plannen mogelijk moeten maken. De derde woensdag van mei is het Verantwoordingsdag: de minister van Financiën biedt dan de jaarverslagen van de overheid aan de Tweede Kamer aan. In deze verslagen staan onder meer hun doelen, of die bereikt zijn, wat ze daarvoor hebben gedaan en wat dat kostte. Zo is Verantwoordingsdag de tegenhanger van Prinsjesdag. Er wordt teruggeblikt op het afgelopen jaar en verantwoording afgelegd over wat het kabinet heeft gedaan.

Controleren van het kabinet

Het kabinet legt verantwoording af aan de Tweede Kamer, onze volksvertegenwoordiging. Eén van de taken van de Tweede Kamer is het controleren van het kabinet. Dat doet zij door bijvoorbeeld in debat te gaan met het kabinet over de jaarverslagen. Sinds een paar jaar proberen zij burgers actief te betrekken bij hun controlerende functie door hen uit te nodigen in de Tweede Kamer. Dat is de V-100: honderd burgers die de Tweede Kamer een handje helpen bij het stellen van kritische vragen aan het kabinet over de jaarverslagen.

Dit jaar waren jonge wetenschappers uitgenodigd en ik was daar één van! Wij konden ons inschrijven op verschillende thema’s. Omdat ik promotieonderzoek doe naar cybercriminaliteit, schreef ik mij in op het thema ‘Digitalisering toezicht’. En dat is ontzettend breed. Denk bijvoorbeeld aan de negatieve gevolgen van het gebruik van algoritmes, digitale kennis en vaardigheden, en het beschermen van onze online veiligheid en privacy.

Vergaderen over Digitalisering Toezicht

Eenmaal in de Tweede Kamer gingen de verschillende themagroepjes elk hun eigen ruimte in om over hun thema praten. Een medewerker van de Algemene Rekenkamer en een kenniscoördinator van de Tweede Kamercommissie voor Digitale Zaken begeleidden ons hierbij. Het bestaan van Kamercommissies was nieuw voor mij. Er zijn blijkbaar commissies waar Tweede Kamerleden zich voor kunnen aanmelden om te praten over nieuwe beleids- en wetsvoorstellen die gaan over het onderwerp van de commissie. Het meeste werk van Tweede Kamerleden zit in deze commissies. Soms nodigen commissies wetenschappers en experts uit de praktijk uit om hun visie op een voorstel te geven. Na het behandelen van een voorstel volgt vaak een debat in de plenaire zaal (die met de blauwe stoeltjes en ‘vak K’) en tot slot een stemming over dat voorstel.

Al met al was het een onwijs leerzame dag. Ik vind het zelf ontzettend goed dat burgers op deze manier actief betrokken worden bij de politiek en dat politici de tijd namen om met ons in gesprek te gaan. Het is ongelofelijk hoe veel informatie zij in korte tijd moeten verwerken om hun werk te doen. En hoewel Digitale Zaken eigenlijk een heel breed werkveld omvat, is het schijnbaar niet de meest populaire commissie. Misschien omdat veel mensen ‘digitaal’ en ‘cyber’ als te moeilijk of abstract zien. Volgens mij is dat niet helemaal terecht is omdat het dus zo veelomvattend is. Bovendien digitaliseert onze samenleving steeds verder wat het juist belangrijk maakt dat de politiek begrijpt wat er gebeurt op digitaal gebied. Hopelijk duurt het niet lang voor meer politici dit inzien want er is nog genoeg werk te verrichten op dit gebied!