Afstappen van rokersidentiteit maakt stoppen makkelijker

Opleidingsniveau

“Tijdens het stoppen gaan mensen zich gemiddeld steeds minder als roker zien; het veranderen van je gedrag werkt door in je identiteit”, zegt Meijer. Het werkt ook de andere kant op: door je identiteit te veranderen, ga je je gedragen op een manier die daar bij aansluit. Die switch is niet voor iedereen even gemakkelijk. Lageropgeleiden die de sigaretten links willen laten liggen, worstelen om van die rokersidentiteit af te komen. Ze zien zichzelf bijvoorbeeld vaker als ‘roker die niet rookt’. Dat bleek uit een enquête die Meijer verspreidde onder bijna vierhonderd rokers met verschillend opleidingsniveau.

Laagopgeleiden roken in Nederland twee keer zo vaak als hoogopgeleiden. Vanuit hun omgeving ontvangt deze eerste groep vaak weinig aanmoediging om hun slechte gewoonte een halt toe te roepen. Hoogopgeleiden bevinden zich juist vaker in een omgeving waar roken een uitzondering is. Zij zien zichzelf makkelijker als ‘niet-roker’ en hebben meer succes en steun bij het afzweren van hun peuken.

Hulp bij nieuwe identiteit

De grote vraag is: kan je mensen die willen stoppen helpen om niet in hun oude identiteit te blijven hangen? Om dat te onderzoeken deed Meijer een experiment waarin rokers een schrijfopdracht kregen. Als je nu zou stoppen met roken, hoe zie je jezelf dan in de toekomst? De antwoorden waren zonnig en vrolijk. “We zagen dat hun identiteit als ‘niet-roker’ een beetje sterker werd, maar groot was het effect niet.”

Meijer ontwikkelt de methode momenteel door aan het Leiden Universitair Medisch Centrum. De schrijfopdracht krijgt een extraatje. Proefpersonen verzamelen nu ook afbeeldingen over hoe stoppen er voor hen uitziet. Deze aanpak wierp in eerder onderzoek al zijn vruchten af om mensen die de hele dag stilzitten een identiteit als sportieveling aan te meten. Die mensen werden daadwerkelijk actiever.

“Identiteit is belangrijk bij het voorspellen van gedrag”, aldus Meijer. “Het zou goed kunnen dat anders leren aankijken tegen wie jij bent ook helpt bij alcohol- en drugsverslaving.”