Afleiding oorzaak opvallend veel snelwegongelukken?

Waren de chauffeurs afgeleid door hun mobiele telefoon of was er sprake van slecht onderhoud van vrachtwagens? Vijf weken lang leek het ene ongeluk het andere op te volgen. Het waren er zoveel, dat het de voorlezers van files op de radio en de ANWB opviel. Ze hadden niet eerder mee gemaakt dat er in korte tijd zoveel ongevallen waren. Waardoor ze ontstonden is niet bekend, dat wil de ANWB juist onderzocht hebben.

“Onderzoek is zeker nodig. Het is heel belangrijk om te kijken of deze trend aanhoudt. Het kan toeval zijn, maar daar geloof ik niet in. Nu is het vooral giswerk wat de oorzaak is, terwijl we het kunnen onderzoeken”, zegt verkeerspsycholoog Raymond Hoogendoorn (TU Delft) desgevraagd.

Afleiding

Hij vermoedt dat afleiding een van de grote veroorzakers is van de ongelukken. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat afleiding een grote invloed heeft op de rijprestatie.

“Wanneer je naast autorijden nog een taak verricht missen veel automobilisten bijvoorbeeld plots verkeerslichten en neemt hun reactietijd flink toe. Dan is een ongeluk vlug gebeurd. Ik heb zelf ook onderzoek met mensen in een rijsimulator gedaan. Ze zagen een ongeval op de andere rijstrook en velen waren daardoor afgeleid.”

Wanneer mensen worden afgeleid kijken ze niet meer naar hun voorganger. Normaal is het verkeer vrij veilig vanwege dit ‘follow the leader’ principe. Wanneer de voorganger remt of wat zachter gaat rijden, passen automobilisten zich daar op aan. “Bij afleiding laten chauffeurs dat los, omdat ze niet meer kijken naar de auto voor zich”, aldus de verkeerspsycholoog.

Smartphones

Een goed voorbeeld van afleiding is het gebruik van mobiele telefoons tijdens het rijden. Of dat de oorzaak is van de vele ongelukken, weet niemand. Wel valt het de ANWB op dat meer mensen gebruik lijken te maken van smartphones achter het stuur. “Maar dat is niet op onderzoek gebaseerd. Daarom willen we juist onafhankelijk onderzoek”, zegt woordvoerder Ad Vonk.

Bovendien geeft de woordvoerder van SWOV aan dat het lastig is om onderzoek te doen naar de recente ongelukken. Om conclusies te kunnen trekken willen zij het liefste naar een langere periode, bijvoorbeeld van een jaar, kijken. Maar dat is volgens Hoogendoorn en Vonk juist niet handig. “Over een jaar gezien, vlakken de vele ongevallen van de afgelopen weken uit. Terwijl we juist willen weten waarom er nu zoveel ongelukken zijn”, zegt Hoogendoorn.

Vonk wijst op de vele ongelukken vorig jaar in de Tweede Coentunnel, die daardoor al crashtunnel werd genoemd. Kennislink berichtte daar destijds uitvoerig over. “Ook toen merkten we dat er opmerkelijk veel ongelukken waren en trokken we aan de bel”, zegt Vonk. Uiteindelijk deed Rijkswaterstaat daar aanpassingen om de tunnel veiliger te maken.

Bij de Tweede Coentunnel bleken meerdere factoren voor een onveilige situatie te zorgen. Hoogendoorn vermoedt dat dit bij de ongelukken van de afgelopen weken ook zo is. “Er is zelden een oorzaak aan te wijzen. De complexiteit bepaalt volgens mij de kans op een ongeval. Ik wil daar onderzoek naar gaan doen. Hoe kunnen we vaststellen wanneer de kans toeneemt? Door te kijken naar drukte, of er files zijn, met welke weg we te maken hebben, of er borden geplaatst zijn en of er veel in- en uitstroom is van verkeer. Aan de hand daarvan wil ik een complexiteitsindex maken, die een rapportcijfers geeft. Wanneer dat negatief uitpakt, moet er wat worden gedaan. Dat kan hopelijk ongelukken voorkomen.”