10 tekenen dat er een taalwetenschapper in jou zit

Wat mij uiteindelijk hielp: het moment dat ik me realiseerde dat een studiekeuze niet betekent dat je altijd aan één vakgebied gebonden bent. Ik las dat de meeste mensen uiteindelijk niet eens in het vakgebied van hun studie werken, al kan dat natuurlijk wel. Ook zijn er veel mensen die na hun bachelor besluiten een andere master te doen – gelukkig zijn daar handige premasters en schakelprogramma’s voor.

Na veel open dagen en meeloopdagen koos ik zelf uiteindelijk voor Leiden University College (Liberal Arts & Sciences), een brede bachelor. Dat was ontzettend leuk, omdat ik daar vrij was om allerlei vakken te kiezen: van psychologie tot literatuurwetenschap, van filosofie tot statistiek, van geografie tot rechten. Veel vakken gingen over grote thema’s in de samenleving: bijvoorbeeld diversiteit, duurzaamheid en oorlog. Nog steeds merk ik dat ik maatschappelijk relevante thema’s het allerleukst vind!

PR-probleem

Tijdens mijn studie volgde ik ook een aantal vakken taalwetenschap over sociolinguïstiek, pragmatiek, fonologie, fonetiek en syntaxis. En kijk, daar zit denk ik een beetje een PR-probleem van de taalwetenschap: taalkundigen gebruiken veel jargon, misschien omdat ze zelf zo van taal houden. Ik had nooit kunnen bedenken waar die vakken over gingen, gebaseerd op hun naam. Toen ik de colleges taalwetenschap volgde, merkte ik dat taalwetenschap veel breder en veel actueler was dan ik zelf dacht, dat de docenten heel bevlogen waren, en dat ik heel enthousiast van de onderwerpen werd.

Uiteindelijk besloot ik de Research Master Taalwetenschap te doen aan de Universiteit Leiden. Ik ben nog steeds ontzettend blij met die keuze, en doe nu promotieonderzoek binnen de taalwetenschap. Ik kan nog steeds niet kiezen: mijn onderzoek heeft ook veel raakvlakken met pedagogische wetenschappen en ontwikkelingspsychologie, bijvoorbeeld. Inmiddels weet ik dat die brede kijk helemaal niet erg is, juist alleen maar leuk en interessant!

Ik had gewild dat ik eerder had geweten wat taalwetenschap is. Daarom deel ik hieronder tien tekenen dat er een taalwetenschapper in jou zit:

1. Mysteries ontrafelen

Je wilt mysteries ontrafelen. Kunstmatige intelligentie (bijvoorbeeld ChatGPT) heeft er miljarden woorden aan input voor nodig, maar een kind leert met veel minder blootstelling een taal vloeiend spreken. Je wilt erachter komen hoe dit kan. Ook kun je met taal zinnen en gedachtes vormen die nog nooit iemand op de wereld eerder heeft bedacht. Hoe werkt dat? En klopt het dat taal iets unieks menselijks is? Taalwetenschapper Leonie Cornips onderzoekt hoe dieren met elkaar communiceren.

2. Afwisseling

Je houdt van afwisseling. Taalwetenschap is ontzettend breed. Sommige taalkundigen voeren experimenten uit, andere werken met computers, analyseren debatten, of interviewen mensen. Of je nou van de exacte vakken bent, of meer de alfa: voor ieder wat wils. Sommige mensen werken met big data, andere mensen duiken in archiefteksten of reizen de wereld over om talen beter te begrijpen. Sommige taalwetenschappers zijn heel theoretisch, andere doen heel toegepast, praktisch onderzoek. De ene taalwetenschapper werkt later bij de overheid, de andere geeft les, de andere werkt bij Google, of op de universiteit. Dus nee, je hoeft bij taalwetenschap niet maar één taal te leren en te bestuderen, en nee, je hoeft later geen docent te worden.

3. Puzzels oplossen

Je vindt het interessant om puzzels op te lossen en ergens verborgen structuren in te vinden. Wat is de logica achter ’t ex-kofschip? Waarom is het verkleinwoord van ‘schaar’ met -tje, maar van ‘schaap’ met -je? Waarom kan je de werkwoorden omdraaien in ‘ik denk dat ik dat nooit heb gezien’ en ‘ik denk dat ik dat nooit gezien heb’, maar werkt ‘ik denk dat ik heb dat nooit gezien’ minder goed? En waarom zeggen mensen die Nederlands leren die laatste zin wel vaak?

4. Reizen

Je houdt van reizen. We weten in de taalwetenschap nog weinig over veel talen en groepen sprekers. Het Engels is goed bestudeerd, maar er zijn 7000 talen in de wereld, en van lang niet alle talen weten we veel. Ook zijn er veel groepen mensen van wie het taalgebruik interessant zou zijn om verder te onderzoeken. Tijdens een studie taalwetenschap komen in colleges allerlei talen van over de hele wereld ter sprake. Zelfs als je graag thuis blijft heb je geluk: taal is overal, dus vanuit je luie stoel, surfend over het internet of kijkend naar een tv-programma, kun je van alles te weten komen over taal.

5. Crime

Je houdt van crimeseries. Forensische taalwetenschap is een vakgebied: misschien help je wel een misdaad oplossen of een dader identificeren met jouw kennis over taalgebruik. De Immigratie- en Naturalisatiedienst zoekt specifiek naar taalkundigen om te helpen het land van herkomst van migranten te bepalen – is dat inderdaad mogelijk en is het wenselijk?

6. Debatten analyseren

Je houdt van debatten (analyseren). Wat is de kracht van woorden? Waarom zijn bepaalde influencers of politici zo overtuigend? Hoe werken de debatten rondom klimaatverandering en diversiteit? Waarom lopen die vaak stuk?

7. Innovaties

Je wilt bijdragen aan innovaties op het gebied van taal. Wat dacht je van een vertaalbril? Automatische spraakherkenning? Een robot die alle talen van de wereld vloeiend spreekt? Kunnen we hersengolven omzetten in spraak?

8. Verandering

Je houdt van verandering. Hoe ontstaan nieuwe woorden? Wanneer komen ze in het woordenboek? Waarom lijkt het Nederlands van nu niet meer op het Nederlands van vroeger? Weten we eigenlijk hoe men vroeger sprak? Hoe is taal ontstaan? En kunnen we voorspellen hoe het Nederlands van de toekomst eruit ziet?

9. Mensen begrijpen

Je wilt mensen beter begrijpen. Waarom verzinnen studenten nieuwe woorden? Waarom hebben veel dialecten steeds minder sprekers? Wat is straattaal en hoe verandert het? Hoe is taal verbonden met identiteit? Wat kun je over iemand te weten komen op basis van hun taalgebruik? Hoe gebruiken mensen taal om hun identiteit uit te drukken?

10. Wereldverbeteraar

Je wilt helpen om de wereld een beetje mooier te maken. Hoe kunnen we kinderen beter helpen taal te leren? Wat is dyslexie of een taalontwikkelingsstoornis, hoe werkt het, en hoe kunnen we mensen het best helpen? Hoe leer je het best een vreemde taal? Klopt het dat meertaligheid beschermt tegen dementie of goed is voor het brein? Hoe geef je Nederlandse les aan migranten als zij nog niet kunnen lezen of schrijven in hun moedertaal? Hoe komt het dat sommige talen bijna uitgestorven zijn, en wat kunnen we eraan doen? Hoe is taal verbonden met klasse, achtergrond, gender, seksualiteit? Op welke manier kunnen we inclusiever en begrijpelijker communiceren? Wat is discriminatie op basis van taal, accent of dialect?

Vertoon jij ook tekenen van een taalwetenschapper? Overweeg dan eens een studie taalwetenschap, of bijvoorbeeld communicatie, meertaligheid, Nederlands, Engels, Spaans, Arabisch, of natuurlijk een andere taal… Meer lezen over wat voor interessante dingen je met taalwetenschap kunt doen:

• Lees de artikelen die ik en mijn taalcollega’s voor Faces of Science hebben geschreven: Kristel Doreleijers, Sybren Spit, Sophie Villerius, Linda Drijvers, Florian Kunneman en mijn eigen artikelen.

• Kristel Doreleijers heeft de website Profielwerkstuk Taalkunde gemaakt, met veel interessante taalkundige thema’s en tips voor een profielwerkstuk (of ander taalkundig onderzoek!)

• De Universiteit Leiden heeft leuke links over taalkunde verzameld

• Vind je de Nederlandse taal interessant? Dan vind je op Neerlandistiek allerlei leuke onderwerpen over Nederlandse taal en literatuur

Meer studietips van Faces of Science: