Spanning in het lab voor de synthetische biologie wedstrijd van het jaar

Vorige week trok een bijeenkomst vele studenten en onderzoekers naar de grootste zaal in ons gebouw. In volle verwachting zaten we klaar met stemkastjes in de hand. Wat ging hier gebeuren? Gingen wij stemmen voor diegene die het beste kan neuriën in het lab? Nee natuurlijk niet, we gingen luisteren naar twee ideeën voor een synthetisch biologie project, bedacht door tien enthousiaste studenten. Ze begonnen hun presentatie met de mededeling dat ze de wereld met hun ideeën willen verbeteren. En na maanden brainstormen en ideeën uitwerken wilden ze van ons weten wat wij ervan vonden. Met welk idee moeten ze de komende maanden aan de slag? Een tipje van de sluier over hun veelbelovende ideeën onthul ik later nog.

Ze hadden bedacht om de bekende bodembacterie Pseudomonas putida genetisch aan te passen, zodat hij op een slimme manier deze schimmel kan bestrijden. Ze rustten Bananaguard zo uit dat hij natuurlijke anti-schmimmel stoffen kan produceren om de schimmel te bestrijden. Maar daarnaast bedachten ze ook een moleculair systeem dat zou zorgen dat Bananaguard deze stoffen alleen maakt als er een schimmelinfectie werd gedetecteerd.

Ter voorkoming van mogelijk ongewenste verspreiding van deze genetisch aangepaste bacterie werden er ook systemen bedacht zoals een kill-switch. Deze genetische schakelaar zorgt ervoor dat de bacterie vanzelf dood zou gaan als hij zijn werk gedaan had en er geen infectie meer was. Een ambitieus plan waarmee destijds zo’n twaalf talentvolle studenten van verschillende studierichtingen en verschillende nationaliteiten mee aan de slag gingen.

Vele maanden werkten ze hard aan allerlei stukjes van het bedachte systeem, zowel aan het inbouwen in het lab en ook het simuleren op de computer. Maar naast lab- en simulatiewerk, werk dat de meeste studenten ook tijdens een gewoon afstudeervak uitvoeren, moesten de iGEM studenten veel meer regelen. Zo communiceerden ze met belanghebbenden voor zo’n project en het algemene publiek.

Is de oplossing wel een goede, acceptabele voor de bananenboeren en consumenten? De studenten interviewden allerlei deskundigen en belanghebbenden. Maar ze moesten ook sponsors vinden om het project te betalen, en een mooie website bouwen. Dus zelfs midden in de zomer was er nauwelijks tijd voor vakantie en vele avonden doorwerken hoorde er voor de studenten bij.

Op reis naar de VS met een bananenpak

Na maanden hard werken en de eerste bemoedigende resultaten moest er ook gedacht worden aan de echte wedstrijd: de iGEM Jamboree in Boston in de VS! Ze maakten een zeer professionele presentatie en poster om de andere deelnemers, maar natuurlijk vooral de iGEM juryleden, te overtuigen dat hun project een goed doordachte en veelbelovende toepassing van synthetische biologie is. Ik mocht mee als een van de begeleiders om deze prachtige eindstrijd mee te maken. Tussen ruim 200 honderd posters en presentaties van vele goede projecten, had de jury natuurlijk een hele moeilijke keuze.

Maar op de laatste dag van de Jamboree bleek dat onze studenten een topprestatie hadden geleverd en als een van de top-3 teams nog een keer hun presentatie mochten geven. Maar in plaats van voor een zaal van 100 man, deze keer voor alle 2000 deelnemers, juryleden en begeleiders uit vele landen.

Naast een serieuze wetenschappelijke bijeenkomst is er bij iGEM gelukkig ook tijd voor een grappige toon. Zo kwam het bananenpak dat ik ooit voor carnaval had gekocht goed van pas. Een van de studenten ging verkleed als bananenmascotte in mijn pak mee het podium op. De presentatie ging wederom fantastisch en bij de prijsuitreiking mocht team Bananaguard met de tweede prijs en nog wat andere prijzen naar huis. Een fantastische afsluiting van een jaar bedenken en uitvoeren van dit project.

Wel bleek ook dat hoe interessant dit project ook was, dat voor zoiets helemaal goed werkt en ook nog eens sociaal geaccepteerd is, meer nodig is dan een paar maanden werk. Maar het idee synthetische biologie toe te passen om de banaan te redden is actueel, zo bleek later ook in een artikel in de Washington Post en vele uitnodigingen aan ons team om het te presenteren. Veel van de studenten van toen zijn mede door deze fantastische leerervaring inmiddels talentvolle promovendi bij verschillende universiteiten, sommige zijn zelfs collega’s in onze groep.

In 2015 sloeg Wageningen iGEM een keer over, maar een ander Nederlands team, van de TU Delft, ging zelfs met de eerste prijs naar huis! En in 2016 was Wageningen terug, deze keer met een project om bijensterfte tegen te gaan. En te midden van nog meer teams dan in 2014 won Wageningen wederom de 2e prijs!

De veelbelovende ideeën van 2017

Dus voor de studenten van dit jaar is de druk natuurlijk hoog. Gelukkig hadden ze al twee goede ideeën. Eentje om een bacterie zo aan te passen dat deze de cacaoplant kan redden. Ja, helaas wordt deze ook bedreigd door een schimmel, en deels op basis van de lessen van 2014, bedachten de studenten, trucs om tegen deze schimmel een effectieve bacterie te ontwerpen…

Naast bananenfruitmonster ben ik zeker ook chocoladeliefhebber, dus ook een belangrijk idee volgens mij. Maar uiteindelijk, mede door de stemmen en meningen van vele aanwezige collega’s en studenten in de zaal, koos het 2017 team voor hun tweede bedachte project. Hierbij willen ze een bacterie inzetten als sensor om de slaapziekteparasiet en het zikavirus te detecteren in bloedmonsters.

Maar al die prijzen zijn niet het belangrijkste van iGEM. Voor de studenten (en de begeleiders) wordt het vooral vast weer een fantastische leerervaring in synthetische biologie en alles eromheen. Voor iGEM geldt zeker dat meedoen nog belangrijker is dan winnen!